کودکی به دنیا آمد
و با خود
امید را به دنیا آورد
” تاگور “
کودکان پشتوانه ی غنی هر سرزمین هستند . کودکانی که خوب بزرگ می شوند و در حمایت و مراقبت همه جانبه قرار می گیرند ، می توانند آینده ی درخشانی را برای آن سرزمین رقم بزنند. وقتی کودکان هر سرزمینی با اعتماد به نفس ، با عزت نفس و با همه ی امکانات رفاهی ، بهداشتی ، تغذیه ای و آموزشی بزرگ می شوند ، صلح و عدالت را ترویج می دهند و برای آن اقدام می کنند.
از سوی دیگر فراهم کردن زندگی شایسته حق هر کودک است . مهم نیست که آن کودک در کجا زندگی خواهد کرد و یا چه نقشی در آینده ی آن مملکت خواهد داشت . مهم این است که در هر روز از زندگی خود از تمام حقوق انسانی بهره مند باشد.
کودکان شهروندان مهم هر جامعه هستند . شهروندانی که می توانند مسوولیت ، مشارکت و موثر بودن را در جامعه تمرین کنند و سپس نقش اصلی خود را در جامعه ایفا کنند . کودکان برای این که بتوانند شهروندان موثری شوند ، لازم است که از خردسالی برای آنان فرصت های متنوعی برای مشارکت فراهم کرد .
مجموعه ی این نگرش ها موجب شد که گروه های مختلفی از سازمان های فعال در زمینه ی رشد و مراقبت از کودکان خردسال درباره ی توسعه برنامه های حمایتی از کودکان در سراسر کشور همفکری کنند .
در سال ۱۳۸۲ در پنجمین گردهمایی اعضای موسسه ی پژوهشی کودکان دنیا و نمایندگان انجمن های منطقه ای از سراسر کشور در شهر زاهدان بنیاد تفکر حمایت از برنامه های مربوط به کودکان پی ریزی شد . در این نشست افراد شرکت کننده بخشی از عنوان هی استانداردهای زندگی شایسته برای کودکان را تنظیم کردند و همگی متعهد شدند تا در اجرای این سرفصل ها فعالیت کنند .
عناوین تعیین شده در این نشست پس از یک سال کار تخصصی و کارشناسی تبدیل به منشوری به عنوان نظام نامه اخلاقی دوستداران کودک شد . موسسه پژوهشی کودکان دنیا این نظام نامه را با تیرازی بالغ بر ۱۰۰۰۰ نسخه منتشر کرد و در سطح جامعه توزیع نمود .
در مقدمه نظام نامه اخلاقی آمده است :
شبکه دوستداران کودک یک فضای اخلاقی برای حمایت همه جانبه از زندگی کودکان است . هر انسان علاقه مند به آینده می تواند در این فضا قرار بگیرد . پذیرش این نظام نامه تعهدی است که هر فرد به خود اعلام می کند و در صدد متجلی شدن همه ی مفاد آن است.
نظام نامه اخلاقی دستاوردی مهم برای همه ی جریان هایی است که برای کودکان کار می کنند . از سوی دیگر معتقدیم که این نظام نامه برآیند تلاش هایی است که از ابتد تا کنون برای بهتر شدن زندگی کودکان در جامعه ایران رخ داده است . این حرکت هوشمندانه ، آغازی برای قرار گرفتن در مرحله ای جدید برای توجه ، مراقبت و حمایت کودکان ایران است .
ما همه ی افراد جامعه را به مشارکت در این حرکت خودجوش جهت کمک به بهتر شدن زندگی کودکان دعوت می کنیم .
هر اقدام ما و هر تلاش ساده ی ما می تواند به فعال شدن تفکری که جاری شده است یاری برساند.
درک این موضوع بسیار ساده است :
برای بهتر شدن زندگی کودکان لازم است دست به اقدام زد ، هر یک از ما می توانیم شروعی برای این اقدام باشیم .
تاریخجه ی برنامه های حمایت از کودکان
حمایت از کودکان یکی از اصل های مهم زندگی انسانی از ابتدای تاریخ بوده است . در تاریخ ، گزارش ها و منابع مکتوب و غیر مکتوب فراوانی ثبت شده است که نشان از حمایت بزرگسالان از کودکان دارد. همین که زندگی بشری هم چنان جاری است و همین که جامعه بشری نمونه های ارزشمندی برای رشد و تعالی بشریت به خود دیده است ، نشان از مراقبت هایی است که از کودکان شده است .
با انقلاب صنعتی در اروپا و با گسترش صنعت و نظام های مبتنی بر بازار آزاد در بسیاری از جوامع ، همان قدر که با رشد های متنوعی رو به رو شدیم ، به همان اندازه نیز شاهد نادیده گرفتن حقوق انسانی بودیم . انقلاب صنعتی موجب شد که موج بزرگی از کودکان و نوجوانان در کارگاه ها ، کارخانه ها و در صنایع مختلف به عنوان کارگران کم مزد مشغول به کار شوند . دور ماندن کودکان از آموزش ، نادیده گرفتن برنامه های بهداشتی و تغذیه کودکان در سطح جهان و هم چنین آسیب های فراوانی که کودکان در طی دو جنگ بزرگ جهانی متحمل شدند ، موجب شد تا گروه های مختلف نسبت به مسایل کودکان حساس شوند .
در سال ۱۹۵۹ برای اولین بار از سوی سازمان ملل متحد بیانیه ای با عنوان اعلامیه حقوق کودک در ۱۰ ماده منتشر شد . این اعلامیه یکی از مهم ترین سندهای تاریخی است که در حمایت از کودکان به تمام کشورها پیشنهاد شده است . این اعلامیه دولت های عضو سازمان ملل را ترغیب می کند که به مسایل مختلف کودکان توجه کنند و در برنامه های خود نیازهای کودکان را نیز مد نظر قرار دهند . از آن سال گروه های مختلف در سطح ملی و بین المللی اقدامات گسترده و متنوعی را انجام دادند تا توجه به مسایل کودکان به عنوان یکی از ضروریات مهم در سطح کشورها و جامعه جهانی قرار بگیرد . این تلاش ها موجب شد که پیش نویس پیمان حقوق کودک در سال ۱۹۸۹ به سازمان ملل متحد ارایه گردید. سپس در سال ۱۹۹۰ نیز مجمع عمومی سازمان ملل پیمان حقوق کودک را با ۵۳ ماده به تصویب رساند.
پیمان حقوق کودک یکی از جامع ترین اسناد بین المللی برای توجه به مسایل کودکان است. امتیاز این پیمان نامه نسبت به اعلامیه حقوق کودک داشتن ضمانت جرایی آن است . به عبارت دیگر دولت ها از سوی جامعه جهانی موظف شده اند که به مسایل کودکان به طور رسمی و قانونی توجه کنند . بدین ترتیب قوانین هر کشور نسبت به کودکان از سوی جامعه جهانی مورد پیگیری قرار گرفت .
دولت ایران نیز در سال ۱۳۸۴ به امضا کنندگان این پیمان پیوست. این مشارکت به نوعی کل جامعه ی ایران را متعهد کرد که نسبت به مسایل کودکان وارد عمل شود .
در حال حاضر در ایران و در کشورهای دیگر سازمان های بسیاری برای بهبود شرایط زندگی کودکان فعالیت می کنند. هر یک از این تلاش ها ارزشمند ، مهم و بسیار موثر است .
برنامه هایی به نفع کودکان مبتنی بر فضای دوستدار کودک
موسسه پژوهشی کودکان دنیا و انجمن های دوستدار کودک در سراسر کشور از سال ۱۳۷۳ تا کنون نشان داده اند که طرح ها و برنامه های فراوانی را برای حمایت از زندگی بهتر کودکان انجام داده اند. بخشی از این برنامه های اجرا شده عبارت است از :
– کمک به اجرای طرح پژوهشی راه اندازی مهدهای روستایی ۱۳۷۴
– اجرای طرح حمایت از کودکان مهاجر افغان و عراق در اردوگاه های مهاجرین با همکاری کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهنگان ۱۳۷۵
– طرح مربیان سیار برای کودکان حاشیه شهر تهران ۱۳۷۶
– مشارکت در توانمند سازی جوامع روستایی در حمایت از کودکان در ۳۳ روستا در ۳ استان هرمزگان ، کردستان و کهکلویه و بویراحمر ۱۳۷۷
– حمایت از نوزادان در طرح کشوری مراقبت از نوزادان با مشارکت سازمان تامین اجتماعی و یونیسف
– بسیج منطقه ای برای حمایت از کودکان خردسال در حاشیه شهر زاهدان ۱۳۸۱ تا کنون
– حمایت از زنان روستایی برای مراقبت از کودکان خردسال با مشارکت نهضت سواد آموزی ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۳
– مشارکت در سازماندهی ۳۶۰۰ روستا مهد با همکاری سازمان بهزیستی کشور و یونیسف ۱۳۸۲ تا کنون
– کمک به راه اندازی مهدهای حاشیه شهر برای کودکان مناطق محروم در فعالیت های انجمن های منطقه ای از سال ۱۳۷۸ تا کنون
– و ده ها طرح دیگر
در مجموع تا کنون نزدیک به ۱۵۰۰۰ مربی ، کارشناس ، برنامه ریز و والدین کودکان از برنامه های آموزشی این شبکه بزرگ بهره مند شده اند . ده ها هزار کودک نیز از برنامه های موسسه و انجمن های منطقه یا به طور مستقیم و غیر مستقیم بهره مند شده اند .
کارنامه ی درخشان این شبکه نشان داده است که اعضا و مسوولین موسسه ی پژوهشی کودکان دنیا و انجمن های دوستدار کودک در سراسر کشور تلاش بی وقفه ای را برای کمک به بهبود شرایط زندگی کودکان در ایران آغاز کرده اند . تلاشی که با تاسیس شبکه ی دوستدار کودک تبدیل به جریانی آگاهانه ، سازمان یافته و اصولی در حمایت گسترده تر از کودکان ایران شده است.
شبکه دوستدار کودک جریان بالنده ای از حرکت های انجام شده است که در سختاری نوین فرصتی را به وجود می آورد تا خدمات این گروه ها بتواند ، در سطح وسیع تری در خدمت کودکان این مرز و بوم قرار بگیرد .
به عضویت شبکه ی دوستدار کودک بپیوندیم
ما شما را ترغیب می کنیم تا به عضویت شبکه ی دوستداران کودک بپیوندید . چون با عضویت خود موجب می شوید تا :
– زمینه های زندگی شایسته برای کودکان فراهم شود
– از طرح ها و برنامه هایی که به نفع زندگی بهتر کودکان اجرا می شود ، حمایت شود
– توجه به مسایل کودکان به عنوان یک ارزش و فضیلت در جامعه ایران معنا پیدا کند
– دوستدار کودک بودن به مفهوم یک امتیار در بین شهروندان جامعه تبدیل شود
– برنامه های حمایتی از کودکان در قالب یک گروه منسجم و سازمان یافته شکل پیدا کند
– همه ی کسانی که تصمیم گرفته اند برای کودکان کار کنند ، هم دیگر را بشناسند و به هم یاری برسانند.
هر فردی جامعه می تواند نقش موثری در شکل گیری این روند داشته باشد . با عضویت خود در شبکه دوستدار کودک ، برای روزهای قشنگ کودکان ایران دست به اقدام بزنید.
چه گونه می توان عضو شبکه دوستدار کودک شد؟
همه ی افراد علاقه مند به مسایل کودکان خردسال می توانند به عضویت این مجموعه در بیایند. مشروط بر این که :
۱ – پیمان حقوق کودک را بپذیریم ،
۲ – به بیانیه ی فرهنگ صلح شورای گسترش فرهنگ صلح برای کودکان اعتقاد داشته باشیم ،
۳ – نظام نامه اخلاقی شبکه دوستدار کودک را به عنوان اصول برنامه های کاری خود قرار دهیم ،
۴ – فرم عضویت را کامل کنیم ،